(Najnowszy update 26.2.2020 na końcu strony)

(Update 19.2.2020 tutaj)

(Update 5.2.2020 tutaj)

Pewnie słyszeliście, że w Chinach pojawił się jakiś nowy, groźny wirus.

[caption id=“attachment_5155” align=“alignright” width=“225”] Tak należy zakrywać nos i usta przy kichaniu czy kaszleniu żeby nie zarażać innych. Zawsze i wszędzie, nie tylko w Wuhan![/caption]

Co wiadomo:

– chodzi o koronawirusa. Koronowirusy wywołują infekcje dróg oddechowych, na przykład zwykłe przeziębienie, ale również SARS. To o tyle zła wiadomość, że na te wirusy nie ma skutecznych leków antywirusowych, – do tej pory umarły trzy osoby, nieco ponad 200 zachorowało, chociaż szacuje się, że może być ponad 1000 zachorowań, – podobno są pojedyncze zachorowania również poza Chinami, w Japonii, Południowej Korei i Tajlandii, – chodzi prawdopodobnie o nową zoonozę (czyli przeskok wirusa na ludzi ze zwierząt), – wirus jest spokrewniony z wirusem wywołującym SARS, – wbrew początkowym doniesieniom, wirus jednak może przenosić się z człowieka na człowieka, – od początku epidemii minęło już pięć tygodni, więc wirus miał okazję, żeby się rozprzestrzenić.

WHO nie zaleca ograniczeń w podróży do Chin, epidemia mimo wszystko jak na razie nie wygląda na groźną.

Czy trzeba się bać? Na razie nie. Epidemia jest monitorowana; zakażeniom można zapobiegać (np. nosząc maski, myjąc ręce i dbając o to, żeby nie wysychał nabłonek w jamie ustnej). Epidemia SARS w 2003 dotknęła co prawda kilka tysięcy osób i spowodowała prawie 800 zgonów, jednak po pierwsze, daleko jej było do pandemii. Po drugie, jeśli liczby się zgadzają, to obecna epidemia jest wywołana przez o wiele mniej groźnego wirusa.

Zakładając, że ktoś z Was jest w Chinach w prowincji Hubei, że wirus dotrze do Polski, albo, co się redakcji wydaje najbardziej prawdopodobne, nie chcecie się przeziębić, to co można robić, żeby się nie zarazić koronawirusem?

• Unikać osób, które kichają i kaszlą.

• Myć ręce często a porządnie, brudnymi rękami nie dotykać ust, oczu, no w ogóle twarzy. O innych wrażliwych miejscach nie wspominając.

• Jeśli się samemu kaszle, to zakrywać nos i usta, najlepiej chusteczką albo łokciem (a nie dłonią), bo wtedy kropelki śliny nie lądują na ręce, którą wszystkiego dotykamy (Biokompost wogle uważa, że japoński zwyczaj noszenia masek gdy się jest przeziębionym powinien być upowszechniony w Europie).

• Jeśli jesteśmy chorzy, to do łóżka / do lekarza, a nie do autobusu i do pracy, nie zarażać innych.

Źródła: CDC, CDC, Harvard.

Podobno czynnikiem w propagacji wirusa jest też wysychanie nabłonka jamy ustnej, w takim razie może pomóc dbanie o to, żeby nam w ustach nie zaschło – picie wody, nawilżanie powietrza w biurze itp.

P.S. Jeśli doszły Was słuchy, że chodzi o wirusa “OC43”, to nie dawajcie wiary. OC43 to jest co prawda koronawirus – ale ten zwykły, wywołujący przeziębienia.

UPDATE 22.1.2019: Wirus spowodował oficjalnie już 400 zachorowań i 9 przypadków śmiertelnych, wykryto też pierwszy przypadek na terytorium USA.

UPDATE 28.1.2019: Ponad 4000 zachorowań i ponad 100 przypadków śmiertelnych.

• Gwałtownie wzrosła liczba zarażeń. Co prawda spora część tego wzrostu wiąże się z rozpowszechnieniem testów, a co za tym idzie lepszą wykrywalnością wirusa, to jednak wzrost jest niepokojący.

• Liczba ofiar śmiertelnych przekroczyła 100. To nadal o wiele mniejsza śmiertelność niż w przypadku epidemii SARS w 2003, gdy umierał niemal co dziesiąty pacjent. W sumie epidemia SARS zabiła prawie 800 osób na ponad 8000 chorych. Jeszcze wyższa śmiertelność wiązała się z epidemią MERS, która wybuchła w 2012 – ok 35% (na 2494 chorych, 858 osób zmarło).

• Poza Chinami naliczono 37 przypadków, żadnych śmiertelnych.

• Oszacowano tzw. R0 wirusa, czyli średnią liczbę osób, które zakaża jedna chora osoba, na 1.4-2.5. To jest wielkość porównywalna z R0 dla SARS i ptasiej grypy. Chociaż oznacza to, że konieczne są działania epidemiologiczne, bo epidemia nie wygaśnie sama z siebie, jest to wielkość o wiele niższa niż R0 wielu innych chorób zakaźnych, np. odry (R0 ~ 12). Są jednak i wyższe szacunki, ok. 3.3-5.5.

• Głównym problemem dla epidemiologów pozostaje kwestia, czy nowy wirus może wywoływać bezobjawowe zakażenia, i czy osoba bez objawów choroby może zakażać innych. Jeśli tak, to jest to spory problem, ale jak dotąd nic na pewno nie wiadomo.

Podsumowując: wirus jest groźny, ale na razie nie ma powodów do paniki. O ile jesteśmy to stwierdzić na podstawie dostępnych danych, nam w Europie nic nie grozi.

Biokompost przypomina jednak, że w każdym razie warto się chronić przed infekcją, również poprzez szczepienia ochronne na sezonową grypę. Na grypę umiera rocznie 300-700 tysięcy osób, a nawet zwykłe przeziębienie (często również wywoływane przez koronawirusa, tylko innego) może prowadzić do nieprzyjemnych powikłań!

Update 28.1.2020: Pierwszy przypadek w Niemczech również wskazuje na to, że wirus może być przekazywany od osób nie mających objawów. Niemiec spotkał się z menedżerką z Chin, która poczuła się źle podczas lotu powrotnego z Niemiec. Testy potwierdziły obecność wirusa. Powiadomiła o tym władze niemieckie.

Update 5.2.2020:

• Liczba zainfekowanych w Chinach przekroczyła 20,000. W sumie w wyniku choroby umarło 420 osób (ok. 2%).

• Trwają intensywne badania wirusa in vitro. Wirus infekuje ludzkie komórki tą samą drogą, co wirus, który wywołał epidemię SARS w 2003. Źródłem zoonozy są prawdopodobnie nietoperze.

• Póki co nie potwierdziły się przypuszczenia, że wirusem można się zarazić od osób bez objawów choroby. Casus managerki z Chin, która zaraziła współpracowników w Bawarii, ale dopiero podczas lotu powrotnego do Chin zgłosiła chorobę, wyjaśniono: Chinka czuła się źle już podczas lotu do Niemiec i miała objawy infekcji już w czasie spotkania z Niemcami.

• WHO ogłosiło światowe zagrożenie w obawie przed epidemią. Chodzi głównie o obawę, jakie skutki może przynieść epidemia wirusa w krajach ze słabymi systemami opieki zdrowotnej (np. w Afryce).

• Śmiertelność (case fatality rate, czyli liczba zgonów w stosunku do liczby chorych) szacuje się na 2%, jednak prawdopodobnie jest to liczba zawyżona, ponieważ ze względu na lekki przebieg choroby u większości zainfekowanych prawdopodobnie liczba infekcji jest znacznie wyższa, zwłaszcza w Wuhan gdzie brakuje miejsc w szpitalach. Im dalej od Wuhan, tym niższa śmiertelność wirusa, prawdopodobnie ze względu na to, że wykrywalność infekcji jest wyższa.

Update 19.2.2020:

• Liczba zainfekowanych przekroczyła 75,000, liczba zmarłych – 2000. To znacznie więcej niż w przypadku epidemii SARS w 2012. Częściowo wzrost wziął się ze zmiany kryteriów diagnostycznych, teraz do zdiagnozowania choroby nie potrzeba już potwierdzenia badaniem genetycznym. Poza Chinami wykryto trochę ponad 400 przypadków, osiem osób zmarło.

• Wykryto pierwszą chorą osobę na kontynencie afrykańskim. Potencjał wirusa do wywołania epidemii w Afryce jest bardzo duży.

• Śmiertelność wirusa WHO szacuje obecnie na średnio 2%. W opracowaniu chińskiej agencji CCDC są dokładniejsze informacje. Śmiertelność ludzi młodych jest poniżej 0.2%; przypadku śmierci dzieci poniżej 10 lat jeszcze nie zanotowano. Śmiertelność rośnie począwszy od wieku 40 lat; dla osób powyżej 80 lat sięga 15%. Prawdopodobnie rzeczywiste liczby są jednak niższe, bo lżejsze przypadki choroby są gorzej wykrywane. Śmiertelność jest wyższa dla osób z chorobami serca (10,5%), cukrzycą, nadciśnieniem, rakiem, chorobami układu oddechowego, chociaż nie wiem, czy istotnym czynnikiem jest jedna z tych chorób, czy wiek pacjentów. Jest też nieco wyższa dla mężczyzn (2,8%) niż kobiet (1,7%). Poniższy rysunek na podstawie danych z opracowania, za tą tabelą.

• Według chińskiej agencji rządowej, największą liczbę nowo zainfekowanych zanotowano 31 stycznia, od tego czasu liczba nowo zainfekowanych maleje. Podobny trend pokazują statystyki WHO. To by oznaczało, że minęło apogeum epidemii. Pewności jednak nie ma, żadnego scenariusza nie da się w tej chwili wykluczyć. Niektóre modele epidemiologiczne sugerują, że epidemia będzie miała o wiele większy zasięg niż obecnie. Pandemia wciąż nie jest wykluczona.

• Wirus oficjalnie nazywa się SARS-Cov-2 (co nie podoba się chińskim naukowcom, obawiającym się mylenia obecnej epidemii z SARS). Choroba wywoływana przez wirusa SARS-Cov-2 nazywa się zaś oficjalnie COVID-19.

• Badania genetyczne wskazują, że prawdopodobnym źródłem wirusa były łuskowce (pangoliny). Mimo, że zwierzęta te są pod ochroną, w Chinach stosuje się je w tradycyjnej medycynie ludowej.

• Pojawia się mnóstwo nieprawdziwych lub nieścisłych informacji na temat epidemii. Oparty na bardzo słabych przesłankach artykuł naukowy stał się podstawą do teorii spiskowej, że wirusa stworzono w laboratorium przez skrzyżowanie z HIV. Jedna informacja jest prawdziwa: Bill Gates wiedział, że dojdzie do epidemii. Ba! Ja wiedziałem. Wszyscy wiedzieli, że prędzej czy później będzie kolejna epidemia koronawirusa. W pracy z 2003 dotyczącej epidemii SARS autorzy piszą:

“As such, epidemic outbreaks of novel infectious agents are likely to become more common in the twenty-first century than in any previous period of human history. We therefore need to be prepared, and the ‘SARS’ experience provided many lessons for the future.”

• WHO ostrzega że pojawili się też scammerzy wysyłający wiadomości jakoby pochodzące od WHO, żądające pieniędzy, haseł, losy na loterię, kliknięcia w załącznik lub po prostu wejścia na stronę z malware.

Update 26.2.2020:

• Najpierw dobre wieści: w Chinach epidemia najprawdopodobniej już jest za górką. Nowe przypadki pojawiają się coraz wolniej.

• Złe wieści: epidemia pojawiła się w północnych Włoszech. Aktualnie jest ponad 300 potwierdzonych przypadków, dziesięć osób zmarło. Pierwsi zainfekowani podróżni z Włoch dotarli również do Niemiec. Istnieją podejrzenia, że niewykrytych przypadków infekcji jest więcej. Ogniska epidemii zostały również zidentyfikowane w innych krajach: Południowej Korei, Iranie, Afganistanie.

• Według WHO, nie doszło jednak jeszcze do pandemii: chwilowo ogniska epidemii są jeszcze pod kontrolą, liczba chorych i przypadków śmiertelnych jest ograniczona. Naukowcy obawiają się jednak, że prawdopodobieństwo pandemii znacznie wzrosło. W takim wypadku może się zdarzyć, że wirus dotrze również do Polski.

• CDC (amerykańska agencja rządowa) również ostrzega przed pandemią, zauważając, że to, czy ogniska epidemii pojawią się w USA nie jest kwestią “czy”, tylko kwestią “kiedy” i zaleca nastawienie się na to, że może dojść do poważnych utrudnień w życiu codziennym i konieczności intensywnych działań na różnych poziomach.

• Dlaczego państwa podejmują więc takie drastyczne działania jak izolowanie całych miast, wstrzymywanie ruchu itp.? Chodzi o to właśnie, żeby nie doszło do pandemii, żeby powstrzymać rozprzestrzenianie się wirusa. Łatwiej i taniej jest zrobić to na tym etapie niż potem borykać się z dziesiątkami tysięcych chorych, z których co dziesiąty jest w stanie krytycznym, a co dwudziesty umiera. Jeśli dojdzie do pandemii, to przede wszystkim będzie to oznaczało, że próby kontroli rozprzestrzeniania się wirusa zawiodły, i zamiast nich trzeba będzie skoncentrować wysiłki na doraźnych działaniach mitygujących skutki epidemii.

• Zakończyła się wizja lokalna wspólnej misji WHO i Chin. Stwierdzono przy tym, że śmiertelność wirusa wynosi 2-4% w Chinach i ok. 0.7% poza nimi. Jak na razie, nie zaobserwowano zmian w genomie wirusa świadczących o jego dalszej ewolucji. W większości wypadków przebieg choroby jest lekki, rekonwalescencja następuje w ciągu dwóch tygodni. W przypadkach ciężkich i pośrednich rekonwalescencja trwa 3 – 6 tygodni.

• Czy należy bać się koronawirusa? Moja opinia: to jest jak z chodzeniem po górach albo pływaniem jachtem po oceanie. Trzeba być świadomym niebezpieczeństwa i trzeba być przygotowanym na zagrożenie, ale nie należy ani wpadać w panikę, ani postępować lekkomyślnie. To prawda, że inne choroby – takie jak grypa – zabijają dziesiątki tysięcy osób rocznie w Polsce czy Niemczech, i że podobnie jak SARS-Cov-2 niebezpieczne są głównie dla osób starszych lub cierpiących na pewne przewlekłe choroby (szczegóły powyżej). W większości wypadków przebieg choroby COVID-12 jest jednak lekki. To nie znaczy, że można lekceważyć SARS-Cov-2. Po pierwsze, przed grypą można się chronić po prostu się szczepiąc. Po drugie, jeśli my zachorujemy, to nawet jeśli nam nic stanie, to możemy zarazić kogoś, kto na tę chorobę umrze. Dlatego stosujmy się do zaleceń WHO (poniżej) i nie wydurniajmy się przychodząc do pracy jeśli kichamy, kaszlemy i mamy gorączkę. Chwilowo nie ma niebezpieczeństwa zakażenia jeśli nie przebywamy w jednym z ognisk epidemii, ale sytuacja może się jeszcze zmienić.

I jeszcze kilka ważnych informacji na temat wirusa (na podstawie stron WHO:

• Jak chronić się przed infekcją:

• Myć ręce mydłem albo środkiem zawierającym alkohol

• Nie dotykać brudnymi rękami oczu i ust

• O ile to możliwe, utrzymywać pewien dystans (1m) od innych ludzi, zwłaszcza tych, którzy kichają i kaszlą

• Jeśli jesteście chorzy:

• Jeśli się źle czujecie, nie chodzić do pracy, nie jeździć transportem publicznym, zostać w domu i się wyleczyć

• Jeśli byliście w Chinach lub we Włoszech albo mieliście konktakt z kimś, kto niedawno był, albo czujecie się bardzo źle – nie zwlekać z wizytą u lekarza

• Chronić innych – zakrywać usta przy kichaniu i kaszleniu, najlepiej łokciem (żeby wirus nie trafił na rękę)

• Dodatkowe informacje – mity i nieścisłości

• Wirusem nie można się zarazić od paczki z Chin – wirusy nie są trwałe i szybko giną poza organizmem człowieka

• Nie ma żadnych dowodów na to, że zwierzęta domowe (koty, psy) mogą przenosić wirusa. Tym niemniej jednak zawsze warto myć ręce po kontakcie ze zwierzętami.

• Szczepionki na zapalenie płuc i in. nie chronią przed koronawirusem. Nie ma jeszcze szczepionki na koronawirusa.

• Nie ma dowodów na skuteczność zwilżania nabłonka nosa i ust jako prewencji przed infekcją wirusem.

• Nie ma też dowodów na skuteczność innych zabiegów, takich jak jedzenie czosnku, smarowanie się olejkiem sezamowym (serio) albo płukanie ust.

• Antybiotyki nie leczą infekcji wirusowych.

• Wirus nie atakuje wyłącznie starych osób, chociaż jest groźniejszy dla osób starszych albo cierpiących na cukrzycę, astmę albo choroby układu krążenia.

Źródła i linki:

• Live feed czasopisma Nature na temat koronawirusa

• Informacje na stronach WHO

• Interaktywna mapa epidemii z wydziału CSSE uniwersytetu Johna Hopkinsa

• Codzienne raporty sytuacyjne WHO

• Znakomity wywiad z wirusologiem, Krzysztofem Pyrciem

• Świetny tekst Eda Yonga “The New Coronavirus Is a Truly Modern Epidemic”, m.in. tłumaczący różnice między epidemią SARS a tą obecną

• Telebriefing CDC z Nancy Messonnier, dyrektorką National Center for Immunization and Respiratory Diseases

• Wywiad z Christianem Drostenem, wirologiem z berlińskiego Charite (po niemiecku)

• Artykuł przeglądowy z naukowego czasopisma JAMA, który przedstawia co wiemy na temat koronawirusów

• Wywiad z biologiem strukturalnym, Rolfem Hilgenfeldem, który pracuje nad lekiem antywirusowym na koronawirusy

• Komentarz ze stron Science Translational na temat rozwijaniu nowych leków w kontekście epidemii koronawirusa

• R0 wirusa być może jest wyższe niż sądzono do tej pory

• W Bawarii nie doszło do infekcji od osoby bez objawów

• Koronawirus a HIV – komentarz z bloga Biblia Curiosa

• Czy maseczki chronią przed wirusem (tl;dr: zwykłe chronią, ale mało).

Komentarze

Original post